Τι είναι η  Ειδική Γλωσσική Διαταραχή ;

Τι είναι η Ειδική Γλωσσική Διαταραχή ;

Η γλωσσική ικανότητα των παιδιών τυπικής ανάπτυξης εμφανίζεται περίπου κατά το πρώτο έτος της ηλικίας τους, με την παραγωγή των πρώτων λέξεων. Γύρω στους 18 μήνες αυξάνεται σημαντικά το λεξιλόγιο τους και πριν την ηλικία των 2 ετών αρχίζουν να συνδυάζουν λέξεις και να παράγουν φράσεις με περισσότερες από μία λέξεις. Για τα περισσότερα παιδιά, η προφορική γλώσσα αναπτύσσεται γρήγορα μέσα από την έκθεση τους σε γλωσσικά ερεθίσματα από το οικείο περιβάλλον τους. (Clark,2000). Ωστόσο, για ένα μικρό ποσοστό παιδιών, η ομιλία δεν ξεκινά την προκαθορισμένη στιγμή και η κατάκτηση της γλώσσας ίσως παρουσιάσει δυσκολίες.

Ορισμός

Η Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (ΕΔΓ) είναι μια διαταραχή που επηρεάζει την ανάπτυξη του προφορικού λόγου στα παιδιά, παρουσιάζεται από τα πρώτα στάδια κατάκτησης της γλώσσας με τη μορφή καθυστέρησης ή/και απόκλισης στη γλωσσική ανάπτυξη. Προκειμένου να διαγνωστεί η ΕΓΔ θα πρέπει να αποκλειστούν άλλες διαταραχές όπως η νοητική υστέρηση, οι νευρολογικές βλάβες κα.  Η ΕΓΔ είναι παρούσα σε όλη τη διάρκεια της γλωσσικής εξέλιξης του παιδιού και παρουσιάζεται με ελλείμματα σε μερικούς ή σε όλους τους τομείς της γλώσσας.

Σύμφωνα με την Bishop(1997), η ΕΓΔ διακρίνεται σε εκφραστική, κατά την οποία επηρεάζεται η εκφραστική ικανότητα και σε αντιληπτική κατά την οποία επηρεάζεται η ικανότητα αντίληψης.

Υπάρχει περίπτωση ένα παιδί να παρουσιάζει ελλείμματα τόσο στην παραγωγή/έκφραση, όσο και την κατανόηση.

Αιτιολογία

Διάφορες μελέτες υποδεικνύουν ότι υπάρχει μια εγκεφαλική ασυμμετρία στα παιδιά με ΕΓΔ.(Dick, Richardson & Saccuman, 2008). Με τη χρήση της μαγνητικής τομογραφίας, εντοπίζονται ανωμαλίες στο αριστερό ημισφαίριο που πιθανόν να δυσχεραίνουν την γλωσσική ανάπτυξη.

Επιπροσθέτως, ένας από τους παράγοντες που ενοχοποιείται για την εμφάνιση της διαταραχής είναι το φύλο. Όπως και σε άλλες διαταραχές τα αγόρια έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν ΕΓΔ.

Ποια είναι τα γλωσσικά χαρακτηριστικά των παιδιών με ΕΓΔ;

Οι δυσκολίες που εμφανίζουν τα παιδιά με ΕΓΔ σχετίζονται τόσο με την κατανόηση, όσο και με την έκφραση του λόγου. Όπως προαναφέρθηκε, η διαταραχή εκδηλώνεται με ελλείμματα σε όλους τους τομείς της γλώσσας όπως είναι η φωνολογία, η σύνταξη, η σημασιολογία και η πραγματολογία.

  • Φωνολογία: Το παιδί δεν κατακτά ορισμένα φωνήματα, παρουσιάζοντας λανθασμένη εκφορά τους ή πραγματοποιεί αντικαταστάσεις, παραλείψεις κ.α. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η ομιλία του παιδιού να μη γίνεται αντιληπτή από τον συνομιλητή του.

 

  • Μορφολογία και Σύνταξη: Το παιδί χρησιμοποιεί προτάσεις απλής δομής που έχουν την μορφή Υποκείμενο-Ρήμα-Αντικείμενο, ενώ παραλείπει άρθρα, προθέσεις, προσδιορισμούς ή συνδέσμους. Επιπλέον, εμφανίζει δυσκολία στην χρήση και την κατανόηση των χρόνων όπως και στη σωστή χρήση των καταλήξεων των ουσιαστικών και των ρημάτων.

 

  • Σημασιολογία: Το ενεργητικό και παθητικό λεξιλόγιο του παιδιού με ΕΓΔ είναι περιορισμένο συγκριτικά με το ηλικιακό του επίπεδο. Χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην ανάκληση των λέξεων καθώς και την κατανόηση αφηρημένων εννοιών, μεταφορών και παρομοιώσεων, ενώ συχνά συγχέει λέξεις με παρόμοια σημασία.

 

  • Πραγματολογία: τα παιδιά με ΕΓΔ δυσκολεύονται να διατηρήσουν το θέμα μιας συζήτησης ή  κάνουν μετάβαση σε επόμενο θέμα, χωρίς να έχει ολοκληρωθεί το προηγούμενο. Τα παιδιά με ΕΓΔ δυσκολεύονται να συσχετίσουν πληροφορίες μιας ιστορίας με ένα θέμα, να τις αναλύσουν και να αντιληφθούν την πλοκή της ιστορίας (Marton & Schwartz, 2003). Ακόμα, αντιμετωπίζουν πρόβλημα στην κατανόηση του μεταφορικού λόγου, (χιούμορ, παρομοιώσεις και μεταφορές), αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αδυνατούν να επεξεργαστούν μηνύματα σε ένα μη κυριολεκτικό πλαίσιο και να ερμηνεύουν ιστορίες με συμβολικό χαρακτήρα (μύθος).

 

 

Ποια είναι τα μη γλωσσικά χαρακτηριστικά των παιδιών  με ΕΔΓ;

Συχνά, τα παιδιά με ΕΓΔ έχουν χαμηλές επιδόσεις σε δραστηριότητες ακουστικής ή οπτικής μνήμης. Δεν συγκρατούν νέες πληροφορίες, ενώ χαρακτηρίζονται από ελλείμματα στην οπτική αντίληψη και την ταχύτητα επεξεργασίας πληροφοριών.

Πολλές φορές τα παιδιά αυτά, εμφανίζουν ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα καθώς βιώνουν αίσθημα κατωτερότητας και ματαίωσης από τους γονείς, τους φίλους ή ακόμη και τους εκπαιδευτικούς. Εξαιτίας της δυσκολίας τους στη  χρήση της γλώσσας, αποσύρονται από τη συζήτηση και νιώθουν μειονεκτικά.

Σύμφωνα λοιπόν, με τα παραπάνω είναι απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση  και η δημιουργία ενός εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος από τον λογοθεραπευτή που θα στοχεύει στις ειδικές δυσκολίες που παρουσιάζει  κάθε παιδί με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή. Σε κάποιες περιπτώσεις παιδιών, κρίνεται αναγκαία η παρέμβαση από μια διεπιστημονική ομάδα, ενώ απαραίτητη προϋπόθεση είναι η υποστήριξη του οικείου περιβάλλοντος του παιδιού.

 

                                                                                     Τσαγκαράκη Ελένη,

                                                                                      λογοθεραπεύτρια

 

(πηγή : https://www.kivotosexelixis.gr/ )