Η γραφή, προκειμένου να διεξαχθεί με αποτελεσματικότητα, απαιτεί ένα σύνολο από δεξιότητες, οι οποίες θα πρέπει να λειτουργούν και να αναπτύσσονται σχεδόν ταυτόχρονα. Δεξιότητες όπως ο λεπτός οπτικοκινητικός συντονισμός, η οπτική, ακουστική και οπτικοκινητική αντίληψη, η γρήγορη ανάκληση από τη μνήμη γραμμάτων και κινήσεων, η ορθή στάση του σώματος και του τετραδίου κατά τη γραφή, αλλά και το κατάλληλο κράτημα του μολυβιού, είναι απαραίτητες ώστε να προβεί ένα παιδί στην αναπαράσταση γραφικών συμβόλων πάνω σε ένα χαρτί.
Μπορεί για τους περισσότερους η διαδικασία της γραφής να μοιάζει εύκολη, όμως πολλές φορές ακούμε τους γονείς να αναρωτιούνται «γιατί το παιδί τους δεν μπορεί να γράψει και να ζωγραφίσει όπως τα άλλα παιδιά».
Οι έντονες δυσκολίες στη γραφή εμφανίζονται όταν το παιδί ξεκινάει να γράφει, περίπου στο νηπιαγωγείο (4 ετών) ή στην πρώτη δημοτικού (6 ετών) και κορυφώνεται σταδιακά, όπου εφόσον διαγνωσθεί, μπορούμε να μιλήσουμε πλέον για τη «Δυσγραφία».
Η Δυσγραφία είναι μία ειδική μαθησιακή δυσκολία που σχετίζεται άμεσα με το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (Κ.Ν.Σ.). Πρόκειται για τη δυσκολία στην αυτόματη ανάκληση στη μνήμη και στον έλεγχο των συνεχόμενων μυϊκών κινήσεων που χρειάζονται στη γραφή. Έτσι τα παιδιά δυσκολεύονται να σχηματίσουν σύμβολα και να γράψουν ή να ζωγραφίσουν συντονισμένα και μέσα σε συγκεκριμένα πλαίσια.
Ωστόσο, όλες οι δυσκολίες στη γραφή δεν παραπέμπουν πάντα στη δυσγραφία. Κάποιες φορές πρόκειται για κακογραφία, η οποία ΔΕΝ αποτελεί μαθησιακή δυσκολία. Η κακογραφία είναι απλώς μία πρόχειρη και γρήγορη γραφή. Συνήθως, ο μαθητής που δεν κάνει ευανάγνωστα γράμματα τυγχάνει να μην έχει διορθωθεί από τον εκάστοτε εκπαιδευτικό ή τους γονείς του κατά τις πρώιμες σχολικές του τάξεις.
Tόσο η δυσγραφία όσο και η κακογραφία δύναται να διορθωθούν μέσα από μία κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση. Αξίζει να σημειωθεί βέβαια, ότι η δυσγραφία ως μία ειδική μαθησιακή δυσκολία, θα ακολουθεί το παιδί για όλη του τη ζωή. Μπορεί, ωστόσο, με τη σωστή και έγκαιρη εκπαίδευση να επιτευχθεί μία ολόπλευρη ανάπτυξη των δυνατοτήτων του παιδιού και τα γραπτά του να παρουσιάζουν μία περισσότερο προσεγμένη και ευανάγνωστη γραφή.
Πρώιμα σημάδια δυσγραφίας στα νήπια (ενδεικτικά):
3 έτη: θα πρέπει να μπορεί να αντιγράψει επαρκώς ένα κύκλο και ένα σταυρό.
4 έτη: να κρατάει καλά το μολύβι, να αντιγράφει το τετράγωνο και να ζωγραφίζει μέσα σε ένα πλαίσιο χωρίς να βγαίνει έξω από αυτό.
5 έτη: να μπορεί να αντιγράψει πιο πολύπλοκα σχήματα, ανθρωπάκια και καμπύλες.
6 έτη: να μπορεί να αντιγράψει όλα τα κεφαλαία γράμματα του αλφάβητου και να μπορεί να γράψει το όνομά του σε σειρά του τετραδίου.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Στη δυσγραφία γίνεται λόγος για την αντιγραφή των γραμμάτων και όχι για την αναγνώρισή τους!!
Συγκεκριμένα συμπτώματα που μπορούν να σημειωθούν κατά τη γραφή είναι:
- σφίξιμο των δακτύλων κατά το γράψιμο
- παράξενες τοποθετήσεις του καρπού, του σώματος ή του χεριού
- υπερβολικά σβησίματα
- ανάμειξη κεφαλαίων και μικρών γραμμάτων
- ανάμειξη όρθιων και πλαγιαστών γραμμάτων
- αστάθεια στο σχήμα και στην κλίση των γραμμάτων
- ακανόνιστα μεγέθη και σχήματα γραμμάτων
- ατελή πλαγιαστά γράμματα
- κακή χρήση των γραμμών και των περιθωρίων
- κακή οργάνωση της σελίδας
- αργοπορία κατά την αντιγραφή
- γενική και έντονη κακογραφία
- μειωμένη ταχύτητα γραφής
- απροσεξία στις λεπτομέρειες κατά το γράψιμο
- συχνά είναι αναγκαία φραστικά σήματα και ψιθυρισμοί όταν το παιδί γράφει
- υλοποιεί αργά φραστικές κατευθύνσεις που περιλαμβάνουν διαδοχικές πράξεις και σχεδιασμό (https://eidikidiapaidagogisi.blogspot.com) .
Όπως επισημαίνουμε πάντοτε, είναι πολύ σημαντικό να παρακολουθούμε τα αναπτυξιακά στάδια και την εξέλιξη των παιδιών. Έτσι, είναι δυνατό να υπάρξει άμεσα μία πρώιμη παρέμβαση από ειδικούς θεραπευτές, οι οποίοι είναι οι πλέον κατάλληλοι για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών και των συνεπειών τους, όπως είναι οι: Λογοθεραπευτές, Εργοθεραπευτές, Ειδικοί Παιδαγωγοί και Ψυχολόγοι.
Τι θα σκεφτόταν ένας μαθητής με δυσγραφία…
Το βάρος του μολυβιού είναι ασήκωτο!!
Κουράζομαι πολύ όταν γράφω!!
Τα γράμματά μου είναι πίνακας αφηρημένης τέχνης!!
Κάνω μουτζούρες και ξεχνώ ή αντιστρέφω γράμματα!!
Η γόμα είναι η ασφάλειά μου!!
Τα κεφαλαία και τα πεζά γιατί μπερδεύονται στο γραπτό μου;
Τα σημεία στίξης πάνε περίπατο!!
Μιλάω όμορφα, αλλά οι σκέψεις μου δεν μεταφέρονται στο χαρτί!! Πηγή: Upbility
Πινιρτζή Βασιλεία
Φιλόλογος – Ειδική Παιδαγωγός (MEd)